ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
ပြါကေညာ-ဖႅဳံတို႔ႏွင့္အတူ
ျပာသိုလဆန္း(၁)ရက္ေန႔ျဖစ္တဲ့ ၂၀၁ရခုႏွစ္ဒီဇင္ဘာ(၁၈)ရက္ေန႔ဟာ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ျဖစ္တယ္။ ကရင္ျပကၡ ဒိန္အရ ၂၇၅၆ ႏွစ္ျပည့္ျဖစ္တယ္။ ကရင္တိုင္းရင္းသားပညာရွင္တို႔အဆိုအရ ဒီ ( ၂၇၅၆)ခုဆိုတာ ကရင္တိုင္း ရင္းသားေတြ ျမန္မာျပည္ထဲကို စတင္၀င္ေရာက္တဲ့ႏွစ္ကို အေျခခံၿပီး ေရတြက္ထားတာလို႔ဆိုတယ္။ ကရင္ျပကၡဒိန္အေၾကာင္းကို သီးသန္႔ေရးဖို႔လိုတယ္။
ဗမာေတြက ကရင္လို႔ေခၚေပမယ့္ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ လူလို႔အဓိပၸါယ္ရတဲ့ ပြါကေညာ၊ ဖႅဳံဆိုၿပီးေခၚတယ္။ ကရင္မ်ဳိးရင္းမွာ စေကာနဲ႔ပိုးဆိုၿပီးႏွစ္မ်ဳိးကို အဓိကေတြ႕ရတယ္။ စေကာကေတာ့ ပြါကညာလို႔ေျပာၿပီး ပိုးကေတာ့ ဖႅဳံလို႔ေျပာတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ဒုတိယလူဦးေရအမ်ားဆုံးတိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စုျဖစ္ၿပီး ေျမာက္ပိုင္းနဲ႕အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းေလာက္မွာဘဲမေတြ႔ရဘူး။ အထူးသျဖင့္ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း က်ဳိင္းတုံေဒ သကေန ျမန္မာ-ထိုင္းနယ္စပ္တစ္ေလ်ာက္ေတာင္ပိုင္းတနသၤာရီအထိ၊ ဧရာ၀တီ၊ရန္ကုန္၊ ပဲခူး၊ မြန္၊ကရင္၊ ကယား(ကရင္နီ)ေဒသေတြမွာ အမ်ားစုေနထိုင္ၾကတယ္။
တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီးအတြင္း ျမန္မာမ်ဳိးႏြယ္စုေတြၿပီးရင္ ဒုတိယလူဦးေရအမ်ားဆုံး တိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စု ျဖစ္တယ္။ တနသၤာရီရိုးမအတိုင္း စီးဆင္းတဲ့ တနသၤာရီျမစ္တစ္ေလ်ာက္မွာ အမ်ားဆုံးေတြ႔ရတယ္။ စေကာကရင္ေတြကို အမ်ားဆုံးေတြ႔ရၿပီး ပိုးကရင္လည္းရွိတယ္။ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတာက အရိုင္းကရင္ ( ကရင္နားေတာင္း ႀကီး)ေတြရွိသလို ပင္လယ္ပိုင္းေနတဲ့ ကရင္ကိုလည္း ပင္လယ္ကရင္ေတြအျဖစ္ေတြ႔ရတယ္။
ဘားအံတကၠသိုလ္ သမိုင္းဌာနက ဆရာေဒါက္တာနန္းလႈိင္က သူကိုယ္တိုင္သုေတသနလုပ္ထားတဲ့စာတမ္း ရယ္၊ႏိုင္ငံျခားသားပညာရွင္ေတြရဲ႕စာတမ္းေတြကို ဘာသာျပန္ၿပီးကရင္ဆိုတဲ့စာအုပ္ကို ထုတ္ေ၀ခဲ့တယ္။ ကရင္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ အင္မတန္အေရးပါတဲ့အခ်က္ေတြေတြ႔ရတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြကိုယ္တိုင္ေရးသား ထားတာေတြလည္း အေျမာက္အမ်ားရွိတယ္။
ဆရာႀကီး ဂ်ီ၊ အိပ္(ခ်္) လု(စ္)ရဲ႕ ကရင္ဘာသာစကားေလ့လာခ်က္ ပမာဏနိဒါန္းအရဆိုရင္ ေအဒီ(၉)ရာစု ေလာက္ကတည္းက ကရင္ေတြ ျမန္မာေျမျပန္႔မွာအေျခခ်ေနၿပီ။ တရုတ္ႏိုင္ငံအေနာက္ေတာင္ဘက္မွာ အရင္ဆုံးေနၿပီး ေတာင္ငူ-ေရႊက်င္ကေန ဧရာ၀တီ၊ ဖာပြန္-သံလြင္ကေန တနသၤာရီဆိုၿပီး (၂)လမ္းအေနနဲ႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့တယ္။ ထိုင္းနဲ႔ ျမန္မာအေရွ႕ေတာင္ေဒသအမွာ အေျခခ်ေနထိုင္တယ္။
ဘာသာစကားေလ့လာခ်က္အရ တိဗက္တိုဘားမင္းအုပ္စု၀င္ျဖစ္တယ္။ အစၥေရးအႏြယ္၀င္ ဟီးဘရူးမဟုတ္ဘူး။ ကရင္စကားလုံးေပါင္း(၃၀၀)ေက်ာ္ ျမန္မာနဲ႔တူတယ္။ တစ္ခ်ိန္က ကရင္-ဗမာအတူဆုံဆည္းခဲ့ၿပီး ကရင္-ဗမာ ေဆြမ်ဳိးမေ၀းလွဘူး။ေအဒီ ၁၂၃၈ခုႏွစ္မွာေရးထိုးထားတဲ့ ျမန္မာေက်ာက္စာမွာ ကရင္ဆိုၿပီးစတင္ေတြ႔ရွိရတယ္။ ေအဒီ ၁၂/၁၃ရာစုမွာ ေရထိုးတဲ့ေက်ာက္စာေတြမွာ စၾက၀္နဲ႔ေတာင္သူဆိုတဲ့ လူမ်ဳိးေတြကို မၾကာခဏေတြ႔ ရတယ္လို႔ ဆရာႀကီးဆိုတယ္။
အခုခ်ိန္ကရင္တိုင္းရင္းသားေတြအဓိကသုံးေနတဲ့စာေပကို ႏိုင္ငံျခားပညာရွင္ေတြက တီထြင္ေပးခဲ့ေပမယ့္ အင္မတန္ေရွးက်တဲ့ စာေပအေရးအသားရွိခဲ့တယ္။ ဒီစာေပေတြကို ခလိဘိုး၊ လိပ္ဆန္ေ၀ွ႕ ဒါမွမဟုတ္ ၾကက္ယက္စာလို႔ ဆိုတယ္။ ဒီစာေပအေရးအသားေတြကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ရင္ ကရင္သမိုင္းသာမက ျမန္မာ့သမိုင္းအတြက္ပါ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုတေတာ့ ၁၈၂၃ခုႏွစ္အထိ ကရင္ေတြမွာ စာေပအေရးအသားမရွိဘူးလို႔ အေနာက္တိုင္းသားေတြကဆိုခဲ့တယ္။
ဆရာေဒါက္တာနန္းလႈိင္ရဲ႕ ကရင္-ဗမာဆက္ဆံေရး( ပုဂံေခတ္မွကုန္းေဘာင္ေခတ္အထိ)သုေတသနစာတမ္း ကလည္း ဖတ္ရႈေလ့လာသင့္တဲ့စာတမ္းတစ္ေစာင္ျဖစ္တယ္။ ပါေမာကၡေရာဘတ္ရွမာက ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္ စာပါ ပ်ဴစာမ်က္ႏွာကို ေလ့လာၿပီး ပ်ဴနဲ႔ပိုးကရင္ေတြဟာ ဘာသာေဗဒအရ အနီးစပ္ဆုံးေဆြမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္းဆို တယ္။ (ဒီအဆိုကို ျမန္မာႏိုင္ငံသားျဖစ္ၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံမွာေနထိုင္တဲ့ ဆရာမီကီဟတ္ကလည္းဆိုတယ္။)
ဆရာေဒါက္တာနန္းလႈိင္အဆိုအရ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကရင္တို႔ရဲ႕မူလအစအေျခခ်ရာကေနရာဟာ ကယား-ဇင္းမယ္ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုေျပာရတာက ပထ၀ီအေနအထား၊ စာေပစီးေၾကာင္း၊ သမိုင္းျဖစ္စဥ္၊ ေဒသႏၱရအမည္တြင္ပုံေတြ ကို အေျခခံတယ္။ ကရင္မ်ဳိးႏြယ္စုအခ်ဳိ႕အေနနဲ႔ အဖကို သုဓႏုမင္းသား၊ အမိကို ေဒြးမယ္ေနာ္တို႔က ဆင္းသက္ လာေၾကာင္း ယုံၾကည္ၾကတယ္။ ကယား( ကရင္နီ)ေတြဆိုရင္ ေဒြးမယ္ေနာ္တို႔က ေငြေတာင္ျပည္မွာေနတယ္လို႔ ယုံၾကည္တယ္။
ဒီေဒြးမယ္ေနာ္ဇာတ္ကို အင္ဒိုနီးရွားရွိ ေအဒီ ၈/၉ရာစုထက္ေနာက္မက်ဘဲတည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့တဲ့ ေဗာေရာ ဗုဒၶါေစတီေတာ္ႀကီးမွာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒီနိပါတ္ေတာ္ကိုဘဲ ဇင္းမယ္ပဏၰသက်မ္းမွာေဖာ္ျပထားတယ္။ ဇင္းမယ္ဘုရင္ ေစာသု၀ဏၰခမ္မုန္ရဲ႕တပ္ေတြဟာ ဖာပြန္အထိ စစ္သားစုေဆာင္းဖူးတယ္လို႔ဆိုတယ္။ ႏိုင္ငံတကာအသိမွတ္ျပဳပညာရွင္မ်ားကေတာ့ ကရင္ေတြရဲ႕မူလအစက တရုတ္ႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္းရွိ တိဗက္ေတာင္ပိုင္းေဒသလို႔ ေဖာ္ျပၾကတယ္။
ပ်ဳေခတ္ သေရေခတၱရာကို ငါစေကၠာစစ္သည္မ်ားလာတယ္လို႔ ထိတ္လန္႕ၿပီးပ်က္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဆရာႀကီးလုစ္နဲ႔ဆရာႀကီးဗိုလ္မွဴးဘရွင္တို႔က စေကာကရင္ေတြမ်ားလားလို႔ ေတြးခဲ့ဖူးတယ္။ ပုဂံမင္းဆက္ေတြ ထဲမွာ ေတာင္သူႀကီးမင္းလို႔ေဖာ္ျပထားလို႔ ေတာင္သူလူမ်ဳိး ( ကရင္လူမ်ဳိး)မ်ားလားလို႔ ေတြးၾကတယ္။ စေကာကရင္ေတြလည္း စစ္သည္ေတြအျဖစ္ ပုဂံမင္းလက္ထက္ေတြမွာ တာ၀န္ယူဖူးေၾကာင္း ဆရာေဒါက္တာ နန္းလႈိင္ကဆိုတယ္။
၁၁၇က္ စက္တင္ဘာ ၁၆၃၉ခုရက္စြဲပါ အမိန္႔ေတာ္အရ ပုဂံေခတ္ နရပတိစည္သူလက္ထက္ ( ၁၁၇၄-၁၂၁၁)မွာ ေတာင္ငူေဒသရွိ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားက ေငြခြန္မ်ားဆက္သခဲ့ေၾကာင္းဆိုတယ္။ အင္း၀ေခတ္ ျမန္မာစာေပေတြမွာ စေကာ၊ ေတာင္သူေတြကို ေဖာ္ျပထားသည့္အျပင္ လယ္ယာလုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြးၿပီး ေတာေတာင္ထူထပ္တဲ့ အရပ္ေဒသေတြမွာ အေျခခ်ေနထိုင္ေၾကာင္းေဖာ္ျပထားတယ္။
အင္း၀ပ်က္ၿပီးေတာင္ငူမင္းဆက္ျဖစ္တဲ့ တပင္္ေရႊထီး၊ ဘုရင့္ေနာင္တို႔ေခတ္ျဖစ္တယ္။ ဒီေခတ္ဟာ အင္မတန္ႀကီးက်ယ္တယ္။ ေတာင္ငူေဒသဟာ ကရင္ေတြအဓိကေနထိုင္ရာျဖစ္လို႔ ကရင္တို႔ရဲ႕အား အမ်ားႀကီး ပါမယ္လို႔တြက္တယ္။ ေတာင္ငူမင္းဆက္မွာ ကရင္ဘ( ၁၂၇၉ခု)က ထီးနန္းစံေၾကာင္း၊ ေနာက္ထပ္ကရင္ဘ ( ၁၃၂၅-၆၇ခု)တစ္ဦးထီးနန္းစိုးစံေၾကာင္းေတြ႔ရတယ္။
ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီးလက္ထက္ တိုင္းျပည္ေရးနဲ႔စစ္ေရးကိစၥရွိတိုင္း ကရင္တိုင္းရင္းသားတို႔ရဲ႕ ၾကက္ရိုးထိုး ေဗဒင္ကို ယုံၾကည္စြာလုပ္ေဆာင္ေလ့ရွိေၾကာင္းေဖာ္ျပထားတယ္။ ဆရာႀကီးေဒါက္တာတိုးလွက ဘုရင့္ေနာင္ မင္းတရားႀကီး သီရိလကၤာ ဓမၼပါလမင္းကို စစ္ကူေပးပို႔တဲ့အခါ ကရင္လူမ်ဳိး(၅၅၀)ခန္႔ပါၿပီး သံလြင္ျမစ္အေနာက္ ဘက္ ေစာလုံေဒသခံေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ေတာင္ငူေခတ္မွာ ကရင္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑က အလြန္အေရးပါခဲ့တယ္။
၂ဧၿပီ၁၆၄၇ရက္စြဲပါ သာလြန္မင္းအမိန္႔ေတာ္၊ ၂၆မတ္၁၇၈၈ရက္စြဲပါ ဘိုးေတာ္ဘုရားအမိန္႔ေတာ္ေတြအရ ကရင္ေတြဟာ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံသာမက အထက္အညာေဒသ ကခ်င္မိုးေကာင္းအထိ ျပန္႔ႏွံေနထိုင္ေၾကာင္း သိရတယ္။ ေညာင္ရမ္းေခတ္ စမၺဴဒီပဦးေဆာင္းက်မ္းအရ ပုသိမ္ေဒသမွာ ကရင္ေတြဟာ မြန္၊ရွမ္းေတြနဲ႔အတူ ေနထိုင္တယ္။၂၄ေမ၁၆၂၄ရက္စြဲပါ အမိန္႔ေတာ္အရ ကရင္တိုင္းရင္းသားေတြ အင္း၀ေနျပည္ေတာ္မွာ အမႈထမ္း ေၾကာင္းေတြ႔ရတယ္လို႔ ေဒါက္တာနန္းလိႈင္က ဆိုတယ္။
တနဂၤေႏြမင္း( ၁၇၁၄-၁၇၄၄)လက္ထက္ အခြန္ေတာ္စာရင္း( ၁၇၂၄ခု)အရ ကရင္မွဴး(၁၁၂)ဦးရွိၿပီး ေတာင္ငူၿမိဳ႕၀န္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာရွိခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားသားအခ်ဳိ႕ေရးသားထားတဲ့ ကရင္ေတြဟာ ျမန္မာမင္းရဲ႕ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမွာ ဘယ္တုန္းကမွမပါခဲ့ဖူးဆိုတာ ကိုလိုနီေလသံပါလွတယ္လို႔ ဆရာေဒါက္ တာနန္းလႈိင္ကဆိုတယ္။
ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ၁၉ဇႏၷ၀ါရီ၁၈၀၇ခုရက္စြဲပါ ဘိုးေတာ္ဘုရားအမိန္ေတာ္တြင္ ကရင္ေစာ္ဘြားခန္႔အပ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရတယ္။ျမန္မအဘိဓာန္အရ ကရင္အႀကီးအကဲကို ေစာ္ကဲေခၚေၾကာင္းေတြ႔ရတယ္။ ဘိုးေတာ္ဘုရားလက္ ထက္(၁၈၁၇ခု)မွာ ကရင္တိုင္းရင္သားတို႔ေနထိုင္ရာေဒသကို ကိရာဋတိုင္းလို႔ သတ္မွတ္တယ္။ အဓိပၸါယ္က ေတာ့ ေတာ၊ ေတာင္ေနတိုင္းရင္းသားလို႔ဆိုတယ္။
ကရင္အေၾကာင္းကို ဦးဆုံးမွတ္တမ္းတင္ခဲ့တာက မိုက္ကယ္ဆိုင္းဆိုတဲ့ ဥေရာပသားျဖစ္တယ္။ ဘိုးေတာ္ဘုရား လက္ထက္ ( ၁၇၈၂-၁၈၁၉)မွာ သံမွဴးအျဖစ္ အင္း၀ေရာက္တယ္။၁၇၉၅ခုမွာ ကရင္ဇနီးေမာင္ႏွံအေၾကာင္းမွတ္ တမ္းတင္တယ္။ ကရင္အမ်ဳိးသမီးမ်က္ႏွာမွာ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးထားတာ အထူးဆန္းဆုံးလို႔မွတ္တမ္းတင္ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ပန္းခ်ီပုံတူေရးဆြဲခဲ့တယ္။နတ္ယုံၾကည္သူေတြျဖစ္တယ္။ ဆင္ေတြနဲ႔ သစ္ခုတ္တဲ့အလုပ္လုပ္ တယ္။ ေသသူကိုမီးသၿဂိဳလ္ၿပီးအရိုးေကာက္တဲ့ဓေလ့ရွိတယ္လို႔ မိုက္ကယ္ဆိုင္းကမွတ္တမ္းတင္တယ္။
မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္( ၁၈၅၂-၁၈၇၈)လက္ထက္နန္းတက္စတြင္ ယိုးဒယားနဲ႔စစ္ျဖစ္တယ္။ ဒီမွာ ကရင္ အႀကီးအကဲပဗၺတသီဟရာဇာအေၾကာင္း ဦးပုညရဲ႕ ယိုးဒယားႏိုင္ေမာ္ကြန္းမွာေရးဖြဲ႔ထားတယ္။ကရင္နီနယ္ အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မင္းတုန္းမင္းမွတ္တမ္းေတြ၊ ေဒသခံကရင္တို္င္းရင္းသားေတြရဲ႕အဂၤလိပ္ေတာ္လွန္ေရး အေၾကာင္းမွတ္တမ္းေတြေတြ႕ရတယ္။
ကရင္ရာဇ၀င္၊ မြန္ရာဇ၀င္ေတြမွာ ထား၀ယ္ေဒသကို ျမတ္စြာဘုရားေဒသစာရီၾကြလာတုန္းက ကရင္လူမ်ဳိး တစ္ဦးက ျပည့္စင္ပန္း(၇)ပြင့္နဲ႔ကပ္လွဴေၾကာင္း၊ ဒီေကာင္းမႈေၾကာင့္ ထား၀ယ္ေဒသမွာ မင္း(၇)ႀကိမ္ျဖစ္ဖူးတယ္ လို႔ေဖာ္ျပထားတယ္။
အင္း၀ေခတ္ သံ၀ရပ်ဳိ႕မွာ တစ္မ်ဳိးသားခ်င္းေနာင္ေတာ္ရင္းသို႔လို႔ေဖာ္ျပထားသလို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညႊတ္ေရး၊ အမ်ဳိးဂုဏ္ဇာတိဂုဏ္ျမင့္မားေရးဆိုတာေတြကို လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔လိုပါ တယ္။ ဘာသာစြဲ၊ လူမ်ဳိးစြဲ၊ ၀ါဒစြဲ၊ အတၱစြဲကင္းကင္းနဲ႔ သမိုင္းအမွန္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္္ေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ၾကပါစို႔လို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment