အာရွတိုက္

အာရွတိုက္
__________________

အာရွတိုက္သည္ ကမ ၻာေပၚရွိတိုက္ၾကီး
( ၇ )တိုက္ထဲတြင္အၾကီးဆံုးတိုက္ၿဖစ္သည္ ။

ခန္ ့မွန္းေၿခဧရိယာစတုရန္းမိုင္ ၁၇.၁၄ သန္း ခန္ ့
က်ယ္၀န္းၿပီး ကမ ၻာ့ကုန္းေၿမအာလံုး၏ ၃၀% ခန္ ့
တည္ရွိသည္ ။
အေနာက္ဖက္တြင္ဥေရာပတိုက္ႏွင့္ဆက္စပ္ေနၿပီး
အၾကမ္းအားၿဖင့္ Ural ေတာင္တန္း ႏွင့္ပိုင္းၿခား
ထားသည္ ။

အေရွ ့ဖက္တြင္ ဘာရိမ္းေရလက္ၾကားသည္
အာရွတိုက္ ႏွင့္ ေၿမာက္အေမရိကတိုက္အား
ပိုင္းၿခားထားေသာ္လဲ အနီးဆံုးအပိုင္းမွာ
၅၁ မိုင္သာ ကြာေ၀းၿပီးထိလုနီးတည္ရွိသည္ ။

ေၿမာက္ဖက္ေဒသတြင္ရုရွားနိင္ငံ၏
ဆိုက္ေဘးရီးယား သစ္ေတာၾကီးတည္ရွိသည္ ။
ေတာင္ဖက္ မေလးရွား ႏွင့္ အင္ဒိုးနီးရွားကၽြန္ဆြယ္
ေဒသမ်ားတြင္ အပူပိုင္းအၿမဲစိမ္းသစ္ေတာမ်ား
ဖံုးလႊမ္း ေနဆဲၿဖစ္သည္ ။

ကမ ၻာ့ဒုတိယ အၾကီးဆံုး Gobi ကႏ ၱာရသည္
တရုတ္နိင္ငံတြင္တည္ရွိသည္ ။
ကမ ၻာ့အရွည္ဆံုးၿမစ္ၾကီး ၁၀ - ၿမစ္ ထဲတြင္ ၇ - ၿမစ္
မွာ အာရွတိုက္တြင္တည္ရွိသည္ ။

ကမ ၻာ့အၿမင့္ဆံုး ဧ၀ရက္ ေတာင္သည္
နီေပါနိင္ငံတြင္တည္ရွိသည္ ။
ကမ ၻာ့ေၿမမ်က္ႏွာၿပင္အနိမ့္ဆံုး Dead Sea သည္
အေရွ ့အလယ္ပိုင္းေဒသတြင္တည္ရွိသည္ ။
ကမ ၻာေပါ ္ကအနက္ဆံုးေရခ်ိဳေရကန္ Lake Baikal သည္ ရုရွားနိင္ငံေတာင္ပိုင္းတြင္ရွိၿပီးတခ်ိဳ ့ေနရာမ်ားသည္
အနက္ဆံုး ( ၅၃ရ၁ - ေပ ) ထိရွိသည္ ။

အာရွတိုက္တြင္အလြန္ပူၿပင္းေၿခာက္ေသြ ့သည့္
ေဒသမ်ားရွိသကဲ့သို ့အလြန္ေအးသည့္ေဒသမ်ားႏွင့္
အၿမဲစြတ္စိုေနသည့္ေဒသမ်ားလဲမ်ားစြာရွိသည္ ။

( ယဥ္ေက်းမွဳစတင္ရာေဒသ)
================

ေရွးေဟာင္း သမိုင္းပညာရွင္မ်ား၏ မွတ္တမ္းမ်ားအရ
အစၥေရး ႏွင့္ေဂ်ာ္ဒန္ နိင္ငံေဒသ အနီး
အေနာက္ဖက္ကမ္း အနီးရွိ Jericho ၿမိဳ ့သည္
ေရွးႏွစ္ေပါင္း ၈၀၀၀ - အခ်ိန္မွ စတင္တည္ရွိခဲ့သည့္
ကမ ၻာ့ေရွးအက်ဆံုးၿမိဳ ့ၿဖစ္သည္ ။

လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၁၀၀၀၀ - အခ်ိန္က
အေရွ ့အလယ္ပိုင္းေဒသ တြင္ရွိခဲ့သည့္
“ မက္ဆိုပိုေတးမီးယား” ေဒသသည္
ကမ ၻာ့ေရွးအက်ဆံုးယဥ္ေက်းမွဳ စတင္ခဲ့ရာ
ေဒသၿဖစ္သည္ ။

ထို ့အတူ တရုတ္ ႏွင့္ အိႏိၵယ လူမ်ိဳးမ်ားသည္လဲ
ေရွးအက်ဆံုး ယဥ္ေက်းမွဳစတင္ခဲ့သည့္
လူမ်ိဳးမ်ားၿဖစ္သည္ ။
. . ...........................
( ဘာသာေရးစတင္ရာေဒသ)
===============

ယေန ့ကမ ၻာေပါ ္မွ အၾကီးဆံုးဘာသာၾကီး ၅ - ခု
သည္ အာရွတိုက္မွစတင္ခဲ့သည္ ။
အေရွ ့အလယ္ပိုင္းေဒသမွ ဂ်ဴးဘာသာ ၊ ခရစ္ယန္ ႏွင့္
အစၥလမ္ဘာသာကိုစတင္ခဲ့ၿပီး အိႏိၵယေဒသမွ
ဟိႏၵဴ ဘာသာ ႏွင့္ ဗုဒြဘာသာကိုစတင္ခဲ့သည္ ။

ထိုဘာသာေရးမ်ားေၾကာင့္ပင္လွ်င္
အာရွတိုက္ရွိလူ ့အဖြဲ ့အစည္းမ်ားထဲတြင္
တခါတရံ ပဋိပကၡၿပသနာမ်ားၿဖစ္ပြားေနဆဲၿဖစ္သည္။

( လူဦးေရ)
.....,.......................
အာရွတိုက္တြင္လူဦးေရ ၄ - ဘီလီယံေက်ာ္
ေနထိုင္ၾကၿပီး လူဦးေရတိုးပြားနွံန္း ကလဲ
မ်ားၿပားလွ်က္ ရွိသည္ ။

ကမ ၻာေပါ ္ရွိလူဦးေရ ၅ -ဦးလွ်င္ ၃ - ဦးမွာ
အာရွတိုက္ရွိနိင္ငံ ၄၈ - နိင္ငံတြင္ေနထိုင္ၾကသည္ ။
တရုတ္ ႏွင့္ အိႏိၵယနိင္ငံသည္ ကမ ၻာေပါ ္တြင္
လူဦးေရ အမ်ားဆံုး ႏွင့္ ဒုတိယ အမ်ားဆံုး
နိင္ငံမ်ားၿဖစ္ၾကသည္ ။

အာရွတိုက္တလႊားရွိလူမ်ားေၿပာဆို
သံုးစြဲေနၾကသည့္ ဘာသာစကားေပါင္း
၁၀၀၀ ေက်ာ္ရွိ ေနဆဲၿဖစ္သည္ ။

အာရွတိုက္ရွိလူအမ်ားစုသည္
လွ်ပ္စစ္မီး ႏွင့္ ေရးေကာင္းေရသန္ ့မရွိ ဘဲ
အလြန္ဆင္းရဲသည့္ အေၿခအေနတြင္
ေနထိုင္ေနရဆဲၿဖစ္သည္ ။
သို ့ေသာ္အာရွတိုက္တြင္ အလြန္ခ်မ္းသာသည့္
လူမ်ားလဲ မ်ားစြာရွိသည္ ။

ကိုးရီးယား ၊ ဂ်ပန္ နိင္ငံမ်ားသည္ အာရွတိုက္မွ
ခ်မ္းသာသည့္ ကမ ၻာထိပ္တန္းစက္မွဳ နိင္ငံမ်ား
ၿဖစ္သည္ ။
ထို ့ေၾကာင့္ ဆင္းရဲမွဳ ၊ ခ်မ္းသာမွဳ ၊ ေရွးက်မွဳ ၊ ေခတ္မွီမွဳ ၊
မတူကြဲၿပားတဲ့ယဥ္ေက်းမွဳမ်ား ႏွင့္ ေရာယွက္ ေနသည့္
အာရွတိုက္သည္ ကမ ၻာ့တိုက္ၾကီး မ်ားထဲတြင္
အထူးၿခားဆံုးတိုက္ၿဖစ္သည္ ။

Credit: ( အကယ္ဒမီ)
ဗဟုသုတ​ေက်းရြာ